#6 november 2023 35 o C l u m n l n a a m Scene maken Nee, ik heb het niet over een aanvaring of een ordinaire ruzie. Hoewel tegenwoordig iedereen kortere teentjes lijkt te hebben dan een tijdje geleden. Maar dat is niet het onderwerp van deze column, ik wil het hebben over lichtscenes. Wil de “echte” installateur opstaan die nog alleen maar meer een muurdimmer werkt? Of heeeeel “modern“ 1 tot 10V sturingen inzet? Ja, ik zie een hoop vingers omhoog gaan en uiteraard valt er weinig slechts over deze klassieke manieren om te dimmen te vertellen. Waarschijnlijk weten we het allemaal wel dat er een breed arsenaal aan componenten beschikbaar is om het ook anders te doen. Waarom anders? Het antwoord op de korte vraag is vrij uitgebreid. Laten we er eens door een aantal punten heen gaan. Energiebesparing is een hot item, we moeten zuinig zijn op onze planeet en dit is een verantwoordelijkheid voor iedereen. Dit kunnen we al een ruim aantal jaren invullen door gebruik te maken van daglichtafhankelijke regelingen. Met sensoren kunnen we de hoeveelheid binnenvallend daglicht meten en deze informatie naar onze controller sturen waarna het kunstlicht automatisch wordt terug gedimd. Prachtig toch! Dit zou per wet verplicht moeten worden en in projecten waar dit niet wordt toegepast de opdrachtgever een extra belasting dienen te laten betalen. En wanneer je een daglichtregeling combineert met aan- of afwezigheidsdetectie kun je nog meer energie besparen. Waarom wordt het relatief zo weinig toegepast zul je wellicht denken. Dit komt omdat de initiële investering iets hoger is dan wanneer je het zonder controls en sensoren aanbiedt. Maar de meerprijs van 10 tot 15% is snel terugverdiend door de energiebesparingen van 70-80% tijdens het gebruik. Sommetjes maken dus! Naast energiebesparing is een ander belangrijk punt bij het maken van een lichtscene het beïnvloeden van de sfeer. Waarom moet een supermarkt op elk tijdsstip van de dag of tijdens het donker er hetzelfde uitzien? Of een restaurant? Of een kerk? Maar ook in een kantoor waarin zowel gewerkt wordt achter het scherm en ook vergaderingen plaatsvinden wil de gebruiker het lichtbeeld kunnen aanpassen. Meer of minderlicht, koeler of warmer licht. En als je toch bezig bent met het bedenken van lichtscenes denk dan ook na over het gebruik van de ruimte. Is het echt nodig dat altijd alle armaturen gelijktijdig worden bediend of kunnen we de ruimte opdelen in zones? Maak eilandjes van licht, maak een groep voor de hoekpunten van de ruimte, voeg een werk en vergader scene toe. Je geeft de opdrachtgever een gereedschap om de ruimte flexibeler te gebruiken. Vergelijk dit nog even met vroeger toen we alle verlichting iedere dag om 08.00 uur met een schakelaar aanzetten en om 18.00 uur met dezelfde schakelaar weer uitzetten? Ja, ja, die goede oude tijd toch. Maar we zijn er nog niet want naast energiebesparing en het beïnvloeden van de sfeer is er nog een actueel onderwerp. En dat is dat de lichtoplossing ook kan bijdragen aan gezonde verlichting. Human Centric Lighting houdt zich hier mee bezig en hiermee kunnen we door licht onze alertheid en het dag-en nacht ritme verbeteren en/of bijsturen. Dit is een niet-visueel onderdeel van een lichtontwerp en vergt de nodige specialistische kennis. De lichtscenes die voor dit laatste worden ontwerpen zijn altijd maatwerk. Samengevat kunnen we met lichtscenes de hoeveelheid licht, de kleur van het licht, de lichtrichting, de spectrale samenstelling, de beweging van het licht en nog veel meer naar onze hand zetten. Daar zit uiteraard een groot stuk techniek achter in de vorm van armaturen, controls en sensoren. Maar voor dat we over de producten en het installeren ervan gaan praten is het allereerst van belang om een goed advies te geven. Verdiep je in je klant en leg hem uit waarom jouw lichtadvies er voor zorgt dat zijn bedrijfsvoering beter wordt. Wanneer zijn personeel minder fouten maakt, zich prettig voelt en alert blijft dan verbetert het resultaat van de onderneming. Hier is vakkennis voor nodig en dat valt gelukkig te leren. Gewoon doen! Het alternatief is de saaie 60x60 led-paneeltjes te blijven verkopen. Kies maar! Berry van Egten berry@berluxlichtarchitectuur.nl
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=