#3 juni 2023 37 o C l u m n l n a a m Sneeuwwitje Wanneer moeten we met lichtprojecten iets vinden van de kwaliteit van licht. Hoeveel lux willen we op onze tafel hebben? Hoe houden we rekening met een goede gezichtsherkenning? En hoe maken we een gezellige sfeer in de ruimte? In een lichtontwerp houden we rekening met een veelheid aan factoren en net zoals een goede kok een fraai gerecht bereid heeft dit te maken met de juiste keuze en hoeveelheden van de ingrediënten. Eén van de aspecten waar we over nadenken is de kleur wit. Nu is wit licht een samenstelling van alle lichtkleuren en bestaat uit de rode, groene en blauwe golflengtes. Komen al deze kleuren gelijktijdig ons visuele systeem binnen dan ervaren wij dat als wit licht. Evolutionair gezien zijn wij, als mens, opgegroeid met natuurlijke lichtbronnen zoals de zon en vuur. Dit zijn lichtbronnen waar daadwerkelijk een materiaal wordt verbrand. Deze lichtbronnen noemen we temperatuurstralers en we gebruikten deze temperatuurstralers ook in de vorm van gloeilampen en halogeenlampen. De kleurtemperatuur van deze temperatuurstralers is dan ook een echte, natuurlijke kleurtemperatuur. Het filament (gloeispiraal) van een gloeilamp wordt letterlijk 2700 Kelvin! Deze kleurtemperaturen worden hoger naarmate het materiaal heter wordt, een hoge kleurtemperatuur van 6000K is dus heter dan 2700K. Maar omdat er van een 6000K een blauwe gloed afkomt en we blauw licht associëren met koude zeggen we dat een hoge kleurtemperatuur een koele lichtbron is. Dit is dus eigenlijk net andersom. De kleurtemperaturen worden gemeten en in een grafiek geplaatst en deze kennen we als de CIE 1931 kleurendriehoek. De lijn die al deze kleurtemperaturen met elkaar verbind heet de BBL oftewel de black body locus en deze lijn is een gebogen lijn. Samengevat liggen alle kleurtemperaturen van temperatuurstralers op deze lijn die we als natuurlijk ervaren. Nu komt het; alle andere lichtbronnen zoals de led zijn geen temperatuurstralers maar deze lichtbron doen alsof. Er zijn goede en (zeer) slechte leds op de markt en de uitdaging voor een fabrikant is om een led te bouwen die exact op de BBL ligt. Want dan wordt deze led als natuurlijk ervaren. Werken we met een tuneable ledsysteem met warme en koude leds en kijken we naar de kleurendriehoek dan zien we dat bij het wisselen tussen de kleurtemperaturen de led altijd naast de natuurlijke BBL ligt. Bij projecten zoals HCL oplossingen betekent dit dat we dus niet op de natuurlijke lijn liggen, terwijl we nu juist een gezonde lichtoplossing willen bedenken. Stof tot nadenken lijkt me. Nu is er een nieuw systeem van een Nederlands bedrijf uit Weert, Summa Systems (nee ik heb helaas geen aandelen). En zij hebben een systeem bedacht waarmee met 3 typen witte leds elke witte tint gemaakt kan worden! En, nog belangrijker, deze witte tinten liggen exact op de BBL. Een echte prestatie! Hiermee voorkom je afwijkingen (DUV) richting het groene en het roze gebied en biedt dit systeem de beste oplossing voor de mooiste wittinten. Aanrader dus! Berry van Egten berry@berluxlichtarchitectuur.nl
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=