#4 september 2023 23 r t i k e l n a a m bouwprojecten vaker voorkomen. Deze algemene ontwikkeling hangt met name samen met hogere rentestanden en beperktere financieringsruimte. Hierdoor verschuift de focus in de woningnieuwbouw naar meer betaalbare woningen. Dit heeft ook invloed op de aard van de installaties die in nieuwbouw worden toegepast. Kortweg worden meer installaties geschikt voor meergezinswoningen gevraagd en zal vaker voor iets soberdere uitvoeringen gekozen worden. Ondanks deze negatievere tendens blijft de economische uitgangspositie gunstig én blijft de behoefte aan woonruimte groot, concludeert Bouwkennis. Elektrificatie Zoals gezegd, met de toenemende aandacht voor verduurzaming neemt het aandeel van klimaat in de installatiewerkzaamheden toe. Dit geldt voor nieuwbouw, maar evengoed voor renovatiewerkzaamheden. De afgelopen jaren is de aandacht voor de warmtepomp flink toegenomen. Hierin spelen de hoge energieprijzen en de afhankelijkheid van Russisch gas zeker een rol. Omdat verduurzaming van installaties vaak een elektrificatie betekent, is er in deze discipline ook sprake van een relatieve groei. Op overkoepelend niveau blijft verduurzaming van de gebouwde omgeving de stuwende factor achter de groei van installatiewerk. Dit zien we terug in verschillende vormen. Bij nieuwbouw neemt installatie een grotere rol, waardoor een toenemend deel van de totale bouwsom besteed wordt aan installaties. Voor renovatietrajecten geldt hetzelfde en bovendien is verduurzaming een extra motivatie om tot renovatie over te gaan. Tot slot zorgen beleid en wetgeving ervoor dat duurzame keuzes worden afgedwongen. Anderzijds komt steeds meer innovatie vanuit de IT. Dit zorgt niet alleen voor een toename van de vraag naar bijbehorende installaties, maar ook voor een verandering van het werk en de producten. Net als verduurzaming is dit een ontwikkeling die al jaren aan terrein wint. Een belangrijk gevolg hiervan is dat de grenzen tussen de verschillende deeldisciplines vervagen. Een ander gevolg is dat er meer specialistische systemen worden ontwikkeld waarvoor soms ook specialistische kennis nodig is. Dit maakt het aantrekken van gekwalificeerd personeel ingewikkelder. Er is een ontwikkeling in de bedrijfsdemografie ten opzichte van het type werkzaamheden dat bedrijven uitvoeren. Het aantal kleine bedrijven en zzp’ers neemt al jaren toe. Daarbij werkt een toenemend aandeel van deze kleine bedrijven in de nieuwbouw, met name in de woningnieuwbouw. Het aantal grote bedrijven is de afgelopen jaren behoorlijk stabiel. Wel zien we een toename van werkzaamheden van deze bedrijven in renovatie en onderhoud. Het aantal middelgrote bedrijven is het afgelopen jaar licht gedaald. In hun werkzaamheden ligt de focus sterk op nieuwbouw, met name in de utiliteitsbouw. Het lijkt erop dat een toenemend aantal grotere bedrijven zich sterker op onderhoud en renovatie richt. Centrale rol ET Al langere tijd neemt de elektro een steeds centralere rol in binnen gebouwen. Ook de functie van de installateur verandert hierdoor. De installateur krijgt vaker een adviserende en coördinerende rol in de werkzaamheden. Verduurzaming betekent voor een belangrijk deel ook elektrificatie en digitalisering. Zo werken warmtepompen op elektriciteit in plaats van aardgas, zorgt de toename van elektrische auto’s voor een groei van het aantal laadpalen en is de verwachting dat het aantal accusystemen langzaamaan zal toenemen. Steeds vaker maken dit soort werkzaamheden onderdeel uit van renovatieprojecten. Een andere reden voor de uitbreiding van het werk van de elektroinstallateur is de integratie van intelligente software in steeds meer installatieonderdelen. Deze ontwikkeling zorgt er ook voor dat er vaker een IT- en/of elektrocomponent zit in andere installatiewerkzaamheden. Denk bijvoorbeeld aan automatiseringssystemen of gebouwbeheersystemen waarop elektra, klimaatsystemen en steeds meer andere systemen aangesloten worden. Systemen die meer en meer ook verbonden zijn met internet en waar cyberveiligheid ook steeds belangrijker wordt. Toch zijn de puur technische werkzaamheden vaak relatief eenvoudige veranderingen en dit leidt tot een relatief beperkte stijging van de omzet. Een aanzienlijk deel van de te verwachte omzetstijging is te relateren aan de toename van adviserende, coördinerende en ontwerpende werkzaamheden. Belemmeringen Waar de ontwikkeling aan de vraag- en uitvoeringskant met name leidt tot meer werk en uitbreiding van werkzaamheden, is er aan de aanbodkant (materiaal en arbeid) sprake van belemmeringen. Ook in 2022 was er sprake van flinke prijsschommelingen, vaak prijsverhogingen. Vanaf de tweede helft van 2022 is er sprake van meer stabilisatie en een daling van de prijs van de meeste materialen die in de elektro gebruikt worden. Over de prijsontwikkeling en beschikbaarheid van materiaal voor de komende jaren lopen de verwachtingen uiteen. x Het rapport ‘Economische vooruitzichten 2024 en verder’ is samengesteld door onderzoeksbureau Bouwkennis in opdracht van Techniek Nederland.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=